»English   »Mapa serwisu   »Kontakt
organy.art.pl » Instrumenty » Dolnośląskie » Wrocław »

Wrocław

Archikatedra Św. Jana Chrzciciela

Głosy Klawiatury Traktura gry Traktura rejestrów
150 5+P elektro-pneumatyczna elektro-pneumatyczna
prospekt

Instrument został wybudowany w latach 1911-1913 w Hali Stulecia (Ludowej) we Wrocławiu przez firmę Sauer z Frankfurtu nad Odrą. Posiadał on 200 (po 1937 rozbudowano do 222) rejestrów (16.706 piszczałek) rozdzielonych na 5 manuałów i pedał. W ówczesnym czasie były to największe organy na świecie. Koncert inauguracyjny wykonał autor dyspozycji prof. Karl Straube z Lipska. Zagrał on m.in. utwór napisany specjalnie na te organy przez Maxa Regera - Inrodukcję, Passacalię i Fugę e-moll op. 127. Cała prezentacja instrumentu trwała pięć dni.

Organy w Hali Stulecia - zdjęcie archiwalne

W czasie wojny Hala Ludowa nie ucierpiała prawie w ogóle (były powybijane szyby w oknach), więc można sądzić, iż także organy zachowały się w całości. Jednak w czasach powojennych Hala ze względu na swą wielkość była obiektem odsuniętym na dalszy plan jeśli chodzi o zabezpieczenie, remont, odbudowę. Drzwi do budynku stały otworem, każdy kto chciał mógł do niej wejść. Właśnie w tamtym czasie organy ucierpiały najbardziej. Prawdopodobne jest iż do dewastacji instrumentu przyczynili się nawet mistrzowie, budowniczowie organów wynosząc z hali piszczałki. Można tak sądzić, ponieważ zniknęło wtedy 50 głosów językowych a jak wiadomo tym rejestrem laik się nie zajmuje.

W latach 1950-1952 firma Biernacki zmontowała organy w Archikatedrze Wrocławskiej uzupełniając ubytki w dyspozycji piszczałkami z wrocławskiego kościoła im. Gustava Adolfa. Do czasów dzisiejszych przetrwał w całości stół gry (przygotowany pod 222 rejestry), który jest nadal używany.

Obecnie organy są instrumentem o 150 głosach (14 językowych, 17 mikstur, 13.207 piszczałek) rozdzielonych na pięć manuałów i pedał o elektro-pneumatycznej trakturze gry i registracji. Organy Archikatedry św. Jana Chrzciciela są największymi organami w Polsce i jednymi z największych na świecie. Poniżej przedstawiona jest dyspozycja instrumentu według Orlińskiego.

stół gry
DYSPOZYCJA ORGANÓW
Manuał I
Prinzipal 8'
Gemshorn 8'
Spitzflote 8'
Quinerflote 8'
Gedackt 8'
Flauto Dolce 8'
Quintaton 8'
Salicet 8'
Ged. Quinte 5 1/3'
Octave 4’
Gemshorn 4'
Octavflote 4'
Rohrflote 4'
Quinte 2 2/3'
Super Octave 2'
Spitzflote 2'
Scharff-Quinte 1 1/3'
Sedecima 1'
Quinmixtur III-IV
Mixtur III-IV
Scharff III
Trompete 16'
Trompete 8'
Clarino 4'

II/I
III/I
IV/I
V/I
I/I Super
II/I Super
III/I Super

Manuał II
Octave 4'
Octavflote 4'
Zartflote 4'
Quintaton 4'
Dolce 4'
Quinte 2 2/3'
Octave 2'
Waldflote 2'
Schweizerpfeife 1'
Sesquialtera II
Mixtur III
Zimbel III
Englischhorn 8'
Oboe 4'

Glockenspiele 8'

Tremulant

III/II
IV/II
V/II
II/II Super
III/II Super

Manuał III
Nachthorn 16'
Principal 8'
Gedackt 8'
Gamba 8'
Vox Celestis 8'
Ital. Principal 4'
Rohrflote 4'
Nasad 2 2/3'
Blockflote 2'
Terz 1 3/5'
Quintflote 1 1/3'
Sifflote 1'
Mixtur IV
Scharff IV
Rauschzimbel II
Vox Humana 8'

IV/III
V/III

 
Manuał IV
Principal 8'
Grossflote 8'
Gr. Octave 4'
Ged. Pommer 4'
Octavflote 4'
Octave 2'
Flachflote 2'
Nachthorn 1 1/3'
Gr. Mixtur IV-V
Trompete 16'
Basson 8'
Oboe 8'
Trompete 4'

Tremulant

Organy w prezbiterium
Principal 16'
Subbass 16'
Octavbass 8'
Octave 4'
Flautino 2'

V/IV
IV/IV Super

Manuał V
Bordun 16'
Prinzipal 8'
Gedackt 8'
Holz Gedackt 8'
Quintade 8'
Quintaton 8'
Schwebung 8'
Viola d'Amore 8'
Principal 4'
Flote 4'
Blockflote 4'
Rohrquinte 2 2/3'
Octave 2'
Octave 2'
Terz 1 3/5'
Super Quinte 1 1/3'
Septime 1 1/7'
Schwiegel 1'
Acuta II
Trompete 8'

Organy w prezbiterium
Nachthorn 16'
Fagottflote 16'
Prinzipal 8'
Prinzipalflote 8'
Flote 8'
Rohrflote 8'
Gedackt 8'
Salicet 8'
Octave 4'
Flote 4'
Blockflote 4'
Quinte 2 2/3'
Rohrquinte 2 2/3'
Octave 2'
Flote 2'
Spitzflote 2'
Terz 1 3/5'
Superquinte 1 1/3'
Sifflote 1'
Scharff V

V/V Super
V/V Sub

Pedał
Prinzipal 32'
Kontra-Violon 32'
Prinzipal 16'
Kontrabass 16'
Violon 16'
Gemshorn 16'
Subbass 16'
Quintbass 10 2/3'
Octavbass 8'
Gedecktbass 8'
Gemshorn 8'
Flotebass 8'
Cello 8'
Quinte 5 1/3'
Octave 4'
Gemshorn 4'
Starkflote 4'
Octave 2'
Flachflote 2'
Sesquialtera II
Kornett IV-V
Mixtur IV
Bombard 16'
Posaune 16'
Trompete 8'

I/P
II/P
III/P
IV/P
V/P
P/P Super
IV/P Super

Stałe kombinacje: PP, P, MF, F, FF, Tutti
4 wolne kombinacje
Blokada języków
Wałek Crescendo, Żaluzje do II, III i V
Zdjęcie prospektu: Maciej Bator
Zdjęcie kontuaru: Michał Markuszewski
Zdjęcie archiwalne udostępnił Teodor Konopka
05.05.2003
Tomasz Kmita