»English   »Mapa serwisu   »Kontakt
organy.art.pl » Instrumenty » Małopolskie » Porąbka Uszewska »

Porąbka Uszewska

Sanktuarium NMP z Lourdes

Głosy Klawiatury Traktura gry Traktura rejestrów
31 2+P elektro-pneumatyczna elektro-pneumatyczna
Prospekt

Początki parafii w Porąbce Uszewskiej sięgają 1470 r. Nie mamy informacji o pierwszym kościele w tej miejscowości. Drugi z kolei drewniany kościół stanął przed 1550 r. W XVII w. zmieniono jego wystrój na barokowy. Prawdopodobnie przy tej okazji ok. 1686 r. zbudowano tam 8-głosowy pozytyw.

Drewniana świątynia istniała do 1918 r., kiedy to ukończono budowę nowego murowanego kościoła.  Wtedy to translokowano wspomniany pozytyw na chór nowej świątyni. Nie mógł on oczywiście wypełnić brzmieniem znacznie obszerniejszego wnętrza, dlatego rządcy parafii myśleli o wyposażeniu kościoła w odpowiednie wielkością organy. Świadczy o tym kosztorys opracowany prawdopodobnie w 1935 r. przez firmę Władysława Kamińskiego z Warszawy. Tenże organmistrz wraz z bratem Zygmuntem założył w 1923 r. istniejącą nieprzerwanie do dziś jedną z najstarszych w Polsce wytwórni organów, jednak po 5 latach współpracy zdecydował się na samodzielną działalność zawodową, którą prowadził aż do śmierci w 1935 r. Jego zakład, prowadzony później przez żonę i pracowników, funkcjonował jednak aż do wybuchu II wojny światowej. Filia fabryki mieściła się w Wilnie. Władysław Kamiński budował głównie niewielkie instrumenty, z reguły nieprzekraczające 20 głosów.  Parafii w Porąbce Uszewskiej zaproponowano jednak spore organy o 26 głosach, dwóch manuałach z pedałem, trakturze pneumatycznej, wiatrownicach stożkowych i następującej dyspozycji:

PLANOWANA DYSPOZYCJA ORGANÓW W. KAMIŃSKIEGO
 
Manuał I
Bourdon 16’
Pryncypał 8’
Gamba 8’
Klarnet lab[ialny] 8’
Fugara 8’
Flet koncertowy 4’
Oktawa 4’
Kwinta podwójna 2 2/3’
Super oktawa 2’
Mixtura 3[x 2] 2/3’
Manuał II
Pryncypał skrzypcowy 8’
Salcjonał 8’
Aeolina 8’
Voxcelestis 8’
Quitaton 8’
Violine 4’
Gedekt 8’
Rurflet 4’
Nazard kryty 2 2/3’
Major flet 4’
Pikolina 2’
Pedał
Pryncypał-bas 16’
Subbas 16’
Harmonikabas 16’
Cello 8’
Oktawa 4’

Połączenia: II-I, I-P, II-P, Sub II-I, Super II-I (kompletne), Super I (kompletne)
Urządzenia dodatkowe: automat pedałowy, crescendo, Tremolo Flet koncertowy, Tremolo Gedekt, Tremolo Pikolina
Registry zbiorowe: Piano, Mezzoforte, Forte, Tutti

Niestety projekt ten nie został zrealizowany, przypuszczalnie ze względów finansowych. Z dzisiejszej perspektywy należy żałować, że instrument ten nie powstał; dziś mógłby być pomnikiem polskiego budownictwa organowego okresu międzywojennego na skalę regionalną. Wspomniany wcześniej pozytyw służył parafii aż do ok. 1958 r., po czym został zdemontowany i złożony w wieży. W tym stanie zastali go inwentaryzatorzy w 1973 r. W założonej wówczas karcie zabytku postulowano rekonstrukcję instrumentu, co zostało zrealizowane. Pozytyw przekazano na zamek w Dębnie, gdzie doczekał się prac konserwatorskich. 

Obecne organy zbudował Wacław Biernacki z Krakowa w 1958 r.  Ostatni remont został przeprowadzony przez Antoniego Kuczaja z Gołkowic i Kazimierza Plewę z Nowego Sącza w 2003 r. Prospekt trzysekcyjny; za częścią środkową znajdują się sekcje manuału I i pedału, za prawą - sekcja manuału II. Wiatrownice stożkowe. Stół gry wolno stojący; grający siedzi przodem do ołtarza.

Skala manuałów: C-a3; skala pedału: C-f1

Stół gry
DYSPOZYCJA ORGANÓW
Manuał I
1. Gedeckt 16'
2. Pryncypał 8'
3. Hohlflet 8'
4. Salicet 8'
5. Bourdon 8'
6. Oktawa 4'
7. Trawersflet 4'
8. Rurflet 4'
9. Siflet 1'
10. Mixtura 3-4x
11. Trompet 8'

II-I
Super II-I
Super I
Manuał II
1. Pryncypał fletowy 8'
2. Koncertflet 8'
3. Aeolina 8'
4. Vox coelestis 8'
5. Kwintaton 8'
6. Flet major 8'
7. Pryncypał włoski 8'
8. Prestant 4'
9. Róg nocny 4'
10. Nasard 2 2/3'
11. Picolo 2'
12. Superoktawa 2'
13. Tercflet 1 3/5'
14. Cymbel 3x

Super II
Tremolo
Pedał
1. Kontrabas 16'
2. Subbas 16'
3. Oktawbas 8'
4. Fletbas 8'
5. Chorałbas 4'
6. Puzon 16'

I-P
II-P
Urządzenia dodatkowe: automat pedałowy, 2 wolne kombinacje, crescendo, wyłącznik głosów językowych
Registry zbiorowe: Piano, Forte, Tutti

Paweł Pasternak, Instrumentarium organowe parafii Porąbka Uszewska - rys historyczny, [w:] Hosanna 2/2010

07.09.2007
Paweł Pasternak