|
|
organy.art.pl » Instrumenty » Podkarpackie » Krzemienica »KrzemienicaKościół filialny p.w. Św. Jakuba
| Głosy |
Klawiatury |
Traktura gry |
Traktura rejestrów |
| 14 |
1 |
mechaniczna |
mechaniczna |
 | | Prospekt |
Instrument został zbudowany najprawdopodobniej przed 1676 r. i zachowany jest do czasów obecnych (2005 r.). Nie wiadomo kto jest jego budowniczym.
Pierwsza wzmianka, do jakiej udało się dotrzeć, dotycząca pozytywu z kościoła w Krzemienicy znajduje się w Księdze przychodów i rozchodów. Zapisana została w 1676 r.: „Od zaprowadzenia pozytywu dla trwogi do zamku groszy 22. Od miejsca pozytywu groszy 7” . Druga wzmianka o tym instrumencie znajduje się w tym samym źródle pod datą 1677, i informuje o naprawie pozytywu: „Od poprawy pozytywu i potrzeby do niego Florenów 5. Item na poprawę pozytywu dał jałmużny X. Pleban fłorenów 6 gr. 15”.
Kolejny wpis w cytowanym źródle z 1713 r., dotyczy darowizny na rzecz instrumentu: „Antoni Szubart legował kościołowi testamentem na organy florenów 100 dico sto które się przy (…) Peszku zostały a teraz u Jakuba Peszka na zagrodzie (…)” . Następną informację, w której podano ilość głosów pozytywu, zapisano podczas wizytacji generalnej w 1721 r. „(…) Organum Vocum sex, cum fistulis (…)” . Taka sama informacja znalazła się w wizytacji parafii z 1727 r.: „(…) organum vocum sex cum fistulis (…)” .
Instrument wzmiankowany jest także w protokole z 1741 r.: „(…) Organum Vocum sex (…)” . Rozszerzony nieco opis, w którym oprócz sześciu głosów wymieniony jest jeszcze tympan i podane informacje o miechu, pochodzi z 1744 r.: „Chor nad wielkimi drzwiami z deszczek budowany (…) w nim Pozytew o sześciu głosach, bębnie y miechu iednym, z antabami czteroma żelaznemi.” Informacja pochodząca z 1754 r. informuje o obecności organisty w parafii. Znajduje się też w niej opis chóru, nie ma natomiast opisu pozytywu: „Organarius qui etolus ex ministris penethanc”, „Chor balasowy niebiesko malowany (…) z listwami wyzłacanemi na dwóch filarach stojący” . Rok 1754 J. Gołos podaje jako datę powstania prospektu omawianego instrumentu: „(...) Prospekt organowy o charakterze rokokowym z ok. 1754 r.” .
Zamiar naprawy pozytywu i zawarcie przez proboszcza kontraktu z organmistrzem zostało odnotowane w dokumencie z wizytacji generalnej z 1780 r.: „In Ecclesia[e] organum vetustum transformandum quod Ill[ust]ris curatus habet in animo reparationi stradere et in hunc finem inivit contractum cum organmagistro quem in scripto admonstravit” . Podczas następnej wizytacji parafii w 1783 r., znów zapisana jest potrzeba reperacji instrumentu: „Organum sed Pozytew reparatione indiget” . Kolejna znaleziona informacja dotycząca pozytywu w parafii Krzemienica jest trudna do zinterpretowania: „Organum novum de recenti extructum, sumptu Parochianor[um]” . Trudno wywnioskować czy został wybudowany nowy instrument, czy tylko całkowicie odnowiony istniejący dotychczas.
W książce przychodów i rozchodów kościoła krzemienieckiego, prowadzonej od 1791 r., znaleziono zapis z 1795 r. informujący o strojeniu i naprawianiu instrumentu przez panów Kozłowskich: „Do wystroienia i poprawienia organu PP Kozłowskim 20 zł.” Kolejny raz organy były strojone w 1822 r.: „Od wystroienia organów 24 zł” .
Zapis z 1830 r. informuje o dobrym stanie instrumentu: „Organum statu bonum” . Taki zapis jest dosłownie powtarzany w kolejnych latach: 1831 , 1833, 1838, 1843, i 1844 .
Pozytyw miał odnawianą szafę w 1867 r.: „W Krzemienicy odzłocono i odlakierowano organy nakładem p. Kazimierza Stęchlińskiego” .
W 1939 r. zapisano: „Organ jest 7 mio głosowy. Struktura drewniana – piszczałki cynowe. Cały organ dość zniszczony. wartość 1.000”. [brak jednostki pieniężnej] .
Ostatni, odnotowany remont instrumentu wykonany przez Feliksa Mazura organmistrza z Połomii, miał miejsce w 1953 r.: „Organmistrz Feliks Mazur naprawiał organy, które były prawie do nieużytku” . Remont ten potwierdza nalepka znaleziona wewnątrz szafy organowej o treści: „Feliks Mazur, Organmistrz – strojenie i budowa organów. Połomia 111 p. Niebylec. Rp. Lipiec 1953.” Prawdopodobnie podczas tego remontu w tylnej części pozytywu została dostawiona druga wiatrownica, na której umieszczono osiem nowych głosów.
Pozytyw ten do chwili obecnej (2005 r.) znajduje się w kościele filialnym p.w. Św. Jakuba w Krzemienicy. Instrument jest destruktem i wymaga gruntownej renowacji.
 | | Pozostałości po stole gry |
DYSPOZYCJA ORGANÓW
|
Manuał I 1. brak tabliczki
2. brak tabliczki
3. brak tabliczki
4. brak tabliczki
5. brak tabliczki
6. brak tabliczki
7. brak tabliczki
8. brak tabliczki
9. brak tabliczki
10. brak tabliczki
11. brak tabliczki
12. brak tabliczki
13. brak tabliczki
14. brak tabliczki
|
|
 | | Piszczałki na dorobionej wiatrownicy |
Waldemar Drabicki ORGANY W KOŚCIOŁACH DEKANATU ŁAŃCUT I [PZ] 12.07.2005 | Waldemar Drabicki |
|
|
|