Liszki

Kościół św. Mikołaja

Prospekt

W 1929 roku w Liszkach zapanowała niebywale mroźna zima. Temperatury sięgające od -36 do -40 stopni Celsjusza wpłynęły negatywnie nie tylko na budynek świątyni (łącznie z oknami, drzwiami i płaszczyznami murów), lecz także na stan organów. W latach 30. XX wieku, w związku z pracami remontowymi w świątyni, zadecydowano o wymianie instrumentu na nowy. Dotychczasowy oddano lub sprzedano do niewielkiej parafii w okolicach Krzeszowic.

Istniejący obecnie instrument zamówiony został w marcu 1936 r. w fabryce organów „A. Homan, St. Jezierski” w Warszawie (ul. Bielańska 16). O proweniencji obiektu informuje tabliczka umieszczona na kontuarze. Na jesień 1936 r. przypadła instalacja organów w kościele, przeprowadzona przez zakład organmistrzowski Biernackich. 8 listopada tego samego roku nastąpiło poświęcenie nowego instrumentu, dokonane przez ks. biskupa Stanisława Rosponda, zaś dzień wcześniej miał miejsce odbiór techniczny, przeprowadzony przez komisję w składzie: Franciszek Przystał – organista kościoła św. Floriana w Krakowie, Stefan Profic – organista Bazyliki Mariackiej w Krakowie, Stanisław Buszta – organista kościoła św. Bartłomieja Apostoła w Morawicy.

Wspomniana wyżej komisja orzekła, iż instrument wykonano bardzo starannie, przy użyciu pierwszorzędnych materiałów, co zaowocowało wyróżnieniem firmy, w której powstały organy. Jednakże zasugerowano, że dla osiągnięcia pełnego efektu brzmieniowego, należałoby dodać głos Salicionał 8’ do pierwszego manuału oraz przenieść głos Piccolo 2’ z drugiego manuału, a w jego miejscu zamontować Flażolet 2’. Następnie rozesłano wśród parafian około 900 okolicznościowych „gwoździ” oraz zaproszono ok. 40 par „rodziców chrzestnych instrumentu” celem zebrania odpowiednich kwot pieniężnych na dalszą rozbudowę obiektu. Za przykład posłużyć może tabliczka, zachowana na prospekcie instrumentu, informująca, że fundatorem jednego z głosów pryncypałowych była rodzina Braunów – właściciele Piekar. Przewodniczącym komitetu budowy organów był Jan Wąsik.

W 1966 roku remont obiektu przeprowadziła firma organmistrzowska Dymitra Szczerbaniaka z Łodzi, o czym informuje tabliczka zachowana w stole gry. Ponadto 10 lat później – w 1976 roku – miały miejsce kolejne prace renowacyjne przy organach, połączone ze strojeniem i konserwacją. Fakt ten wspomniany jest w kronice parafialnej.

Ciekawostką instrumentu jest efekt akustyczny zwany „słowikiem” – to dźwięk otrzymany dzięki odpowiedniemu zanurzeniu (w pojemniku z wodą) metalowej rurki, wydmuchującej powietrze doprowadzone do niej z wiatrownicy instrumentu. W taki sposób powstaje ciekawy dźwięk, do złudzenia imitujący ćwierkanie ptaków.

Skala organów - 2 manuały: C-a³; pedał: C-f¹.

Stół gry