Szczecin

Kościół Świętej Rodziny

Instrument ten został zbudowany około roku 1930 przez szczecińską firmę „B.Grüneberg – Orgelbauanstalt Stettin-Finkenwalde” kierowaną w tych latach przez Felixa Grüneberga, syna zmarłego założyciela firmy. Według danych z archiwum w Greifswaldzie jest to 765. dzieło tej firmy – w uzupełnionym wykazie instrumentów zbudowanych przez firmę Grüneberga znajdujemy notkę: „765 – Stettin-Braunsfelde” (dzisiejsze Szczecin-Pogodno, czyli dzielnica, w której znajdują się rzeczone organy).

Organy zajmują miejsce na chórze, pomiędzy zewnętrzną ścianą kościoła (w której osadzony jest witraż) a ażurową ścianą postawioną równolegle do tej tylnej. (Witraż ma bardzo negatywny wpływ na stan i stój instrumentu.) Oryginalnie instrument ten wyposażony był w dwa manuały (raczej bez szafy ekspresyjnej) oraz pedał. Kontuar znajdował się przy owej ażurowej ścianie i usytuowany był „przodem do ołtarza”. Instrument obsługiwała traktura pneumatyczna w połączeniu z wiatrowniami stożkowymi. Ciśnienie regulowane było jednym 2-fałdowym miechem głównym oraz pięcioma 1-fałdowymi miechami regulacyjnymi (po jednym dla każdej wiatrowni). Organy posiadały urządzenie do kalikowania (kalikowała jedna osoba!!!) oraz dmuchawę „Ventus” o wydajności 28 m³/min. Dmuchawa służy do tej pory, natomiast urządzenie do kalikowania zostało zdemontowane i zniszczone.

W roku 1978 organy przeszły generalny remont i przebudowę – prace wykonał p. Bronisław Cepka z Popowa k. Wronek. Trakturę przerobiono na elektro-pneumatyczną, usunięto urządzenie do kalikowania, rozbudowano instrument o trzeci manuał – tj. o 12 głosów zamkniętych w szafie ekspresyjnej, zawieszonej ponad wejściem na chór. Wybudowano nowy kontuar i usytuowano go przy balustradzie empory w znacznym oddaleniu od instrumentu. Nowy kontuar podaje polskie nazwy rejestrów.

Aktualnie instrument posiada 45 głosów (w tym 7 językowych), 3 manuały, pedał, 4 wolne kombinacje oraz 2 stałe, wyłącznik głosów językowych (można zaprogramować, które głosy językowe są włączane), dwa tremulanty oraz automat pedału. Skala instrumentu: manuały – C-a³, pedał: C-f¹. Sekcję trzeciego manuału obsługuje również wiatrownia stożkowa oraz pływakowy miech regulacyjny. Pozostawiono jeden włącznik rejestrowy w zapasie (dla III manuału – możliwość rozbudowy o jeden głos).

Ogólny stan organów jest dobry. Konieczny jest remont: regeneracja zabytkowej dmuchawy, konserwacja traktury, usunięcie usterek kontuaru, renowacja obudowy szafy ekspresyjnej, poprawa działania żaluzji, ogólne sprzątanie (do niektórych sekcji piszczałek bardzo trudno dojść, także w celu strojenia) oraz generalne strojenie.

Na dmuchawie widnieje oryginalna tabliczka informująca o tym, że została ona sprowadzona przez firmę „B.Grüneberg”. Zachowała się również tablica z instrukcją obsługi i pielęgnacji dmuchawy oraz oryginalna oliwiarka.