organy.art.pl » Instrumenty » Wielkopolskie » Poznań »PoznańMuzeum Narodowe - Departament Instrumentów Muzycznych
Głosy |
Klawiatury |
Traktura gry |
Traktura rejestrów |
6 |
1 |
mechaniczna |
mechaniczna |
Przedstawiony pozytyw szkatulny sygnowany "MNPI375" pochodzi z 1610 r. Zakupiony w Krakowie przez Centralną Komisję Zakupów od osoby prywatnej w roku 1954. Restaurowany w pracowni konserwatorskiej Odziału Instrumentów Muzycznych w Poznaniu przy współpracy z organmistrzem Kazimierzem Sajdowskim. Przez pewien okres używany w zespole muzyki dawnej działającym przy muzeum.
Szkatuła bogato zdobiona, wykonana z drewna dębowego, brzozowego, drewna gruszy. Prospekt oryginalny, trójwieżyczkowy, pięciosegmentowy, bogato zdobiony, zawiera 41 piszczałek. Wieżyczki oraz wykusze wysunięte do przodu. W oknach prospektu piszczałki głosu mieszanego Cymbałka. Nad oknami herby rodowe : Lubicz, Topór, Jelita, Prawdzic. Manubria z symbolicznym opisem głosów znajdują się po lewej stronie szkatuły. Zasuwki wykonane z drewna dębowego, Z lewej i prawej strony szkatuły ornamentacja snycerska przedstawiająca maszkaron, obok po dwa mosiężne uchwyty.
Wiatrownica oryginalna, klapowo-zasuwowa, podzielona na trzy części. Piszczałki drewniane wykonane z drewna świerkowego, dębowego część z nich umocowana w pozycji poziomej w tylnej części szkatuły nad klawiaturą. Na piszczałkach ułożonych nad klawiaturą polichromia przedstawiająca kobietę grającą na pozytywie stołowym przy niej aniołki.
Piszczałki metalowe wykonane ze stopu cyny z ołowiem (proporcje nieznane). Część piszczałek zachowana w stanie oryginalnym dobrym, część restaurowana w roku 1962 w pracowni Kazimierza Sajdowskiego. Na uwagę zasługują piszczałki głosu Cymbałka: dzielą się na 4 grupy po 4 piszczałki, umieszczone w prospekcie grają całą grupą, nie są strojone lecz ciętę na dany wysoki ton.
Klawiatura instrumentu posiada krótką oktawę i jest umieszczona w tylnej części szkatuły.
Pozytyw posiada dwa miechy klinowe zamontowane na górze szkatuły wykonane z płyt brzozowych i elementów dębowych, miech klinowy wykonany ze skóry baraniej.
Obecnie instrument jest w dobrym stanie; otoczony opieką konserwatorską.
DYSPOZYCJA ORGANÓW
Manuał 1. Flet kryty 8'
2. Kwinta fletowa koniczna 3/4
3. Mixtura 1/3' + 1/4'
4. Flet kryty 4'
5. Pryncypał 2'
6. Cymbałka
|
|
Oględziny własne
Bibliografia:
Andrzej Chylewski, Pozytyw szkatulny w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu w świetle ewolucji małych form organowych, Poznań 1980 (pod kierunkiem dr. Włodzimierza Kamińskiego).
Jerzy Gołos,The Polish Organ: The Instrument and its History, Warszawa 1992
09.12.2009 | Bartosz Seifert |
|