Zgierz

Kościół farny św. Katarzyny Aleksandryjskiej

Prospekt

Obecny neogotycki kościół Św. Katarzyny został zbudowany w latach 20. ubiegłego wieku. Początkowo ustawiono w nim 4-głosowy mechaniczny instrument pochodzący z poprzedniej klasycystycznej świątyni. Oczywiście nie mógł on nijak wypełnić brzmieniem znacznie większego wnętrza. Ostatecznie został on przeniesiony do zabytkowego modrzewiowego kościółka na starym cmentarzu rzymsko-katolickim, gdzie służył aż do lat 80. XX wieku, gdy pożar strawił całą świątynię wraz z wyposażeniem. Obecny instrument zamówiono w wiodącej w Polsce międzywojennej firmie Wacława Biernackiego. Wstępny projekt obejmował 48 głosów. Firma Biernackiego w tym czasie okres świetności miała już za sobą, instrumenty z połowy lat 30. przeważnie były konstruowane fabrycznie z gotowych podzespołów. W zgierskim instrumencie zastosowano m.in. tzw. transmisję (niezależne włączniki) części głosów III manuału do pedału, organy też nigdy nie doczekały się przewidzianego w dyspozycji głosu Sordun 32’ – faktycznie więc mają ok. 40. głosów. Budowę ukończono w 1934 roku, wtedy też dokonano poświęcenia instrumentu. Pierwszy koncert na nowo zbudowanym instrumencie zagrał sam Feliks Nowowiejski, wykonując między innymi jedną ze swych symfonii organowych i dyrygując połączonymi chórami zgierskimi śpiewającymi z towarzyszeniem organowym jego utwory liturgiczne. Instrument posiada trzy manuały i klawiaturę nożną, zawiera 2756 piszczałek i waży ok. 12 ton. Monumentalny prospekt organowy idealnie dopasowany do stylistyki wnętrza (przede wszystkim ołtarzy) został zaprojektowany przez Wincentego Bogaczyka z Warszawy, osiąga on wysokość 13 metrów.

W czasie swego istnienia organy tylko doraźnie bywały regulowane i podstrajane. Od połowy lat 70. dało się zauważyć wzmożoną aktywność drewnojadów, które znacznie nadwątliły konstrukcję instrumentu. Konieczna była konserwacja na szeroką skalę. Generalny remont rozpoczęto w kwietniu 1999 roku, a zakończono wiosną 2002 roku. Wszystkie prace wykonała pracownia Państwa Szczerbaniaków z Łodzi. Był to pierwszy poważny remont w historii tego instrumentu. Po jego ukończeniu w zgierskiej farze organizowane są cykliczne recitale organowe.

Kontuar