Organy - Polskie Wirtualne Centrum Organowe

organy.art.pl » Instrumenty » Małopolskie » Rząska »

Rząska

Kościół św. Antoniego z Padwy

Głosy	Klawiatury	Traktura gry	Traktura rejestrów
38	3+P	mechaniczna	elektryczna

Prospekt

Postmodernistyczny kościół parafialny powstał w latach: 1981-1983. Organy znajdujące się w tej świątyni zbudowane zostały w 1886 roku przez firmę Orgelbau Gebrüder Link Giengen (opus 123) dla kościoła ewangelicko-augsburskiego w miejscowości Aalen na południu Niemiec. Był to 30-głosowy instrument o romantycznej dyspozycji, wyposażony w dwa manuały i pedał oraz trakturę mechaniczną z wiatrownicami stożkowymi, przy czym sekcję I manuału wspomagała dźwignia Barkera. Prospekt organowy reprezentował model architektoniczny, klasycystyczny, pięcioosiowy.

ORYGINALNA DYSPOZYCJA ORGANÓW Z 1886 R.
	Manuał I Bourdon 16’ Principal 8’ Gamba 8’ Flöte 8’ Trompete 8’ Gemshorn 8’ Gedackt 8’ Quinte 5 1/3’ Oktave 4’ Fugara 4’ Flöte 4’ Oktave 2’ Mixtur 5-6 fach 2 2/3’	Manuał II Principal 8’ Gedackt 8’ Salizional 8’ Äeoline 8’ Clarinette 8’ Cornett 5 f. 8’ Oktave 4’ Traversflöte 4’ Dolce 4’ Flautino 2’	Pedał Principal 16’ Violon 16’ Subbaβ 16’ Posaune 16’ Oktave 8’ Violon 8’ Oktave 4’

W 1947 roku ówczesny opiekun instrumentu, Helmut Bornefeld, opracował projekt przebudowy organów. Jego plany zakładały modyfikację dyspozycji (poprzez przekształcenie jej w duchu Orgelbewegung przy równoczesnej rozbudowie do trzech manuałów) oraz usunięcie większości elementów dekoracyjnych z prospektu. Realizację powyższych zamierzeń powierzono ponownie firmie Link, funkcjonującej wtedy pod nazwą Link-Orgel. Pomimo przeprowadzenia wielu zmian, instrument zachował dotychczasowy numer opus.

DYSPOZYCJA ORGANÓW PO PRZEBUDOWIE W 1947 R.
	Hauptwerk Gedacktpommer 16’ Prinzipal 8’ Rohrflöte 8’ Quinte 5 1/3’ Oktave 4’ Trompete 4’ Quinte 2 2/3’ Koppelflöte 2’ Mixtur 4-6 fach 2’	Brustwerk Trechterregal 8’ Rohrschelle 4’ Terzian 1 3/5’+1 1/3’ Zimbel 3 fach 1/6’	Oberwerk Lieblich Gedackt 8’ Gemshorn 8’ Quintade 8’ Krummhorn 8’ Prinzipal 4’ Flötgedackt 4’ Sesquialter 2 2/3’ + 1 3/5’ Oktave 2’ Nasat 1 1/3’ Blockflöte 1’ Scharff 4-6 fach 1’	Pedal Posaune 16’ Prinzipal 16’ Untersatz 16’ Oktave 8’ Choralbaβ 4’ + 2’ Mixtur 5 1/3’ + 4’ + 2 2/3’

Druga przebudowa instrumentu, przeprowadzona również przez firmę Link według planów H. Bornefelda, miała miejsce w 1959 roku. Wiatrownice stożkowe zostały wówczas wymienione na klapowo-zasuwowe. Zmodernizowano również dyspozycję nadając jej kształt, jaki zachowała do chwili obecnej, a także wprowadzono elektryczną trakturę rejestrów. Podczas omawianych prac dotychczasowy prospekt uległ likwidacji, zaś w jego miejsce zamontowano nowy, architektoniczny, pięcioosiowy, utrzymany w stylu neorokokowym z elementami neoregencji. Pochodził on z kościoła św. Marcina w Meβkirch, gdzie zdobił organy firmy Schwarz (Überlingen), jednak w związku z przebudową owej świątyni został stamtąd usunięty w 1955 roku. Pierwotnie struktura ta utrzymana była w kolorze czarnym z elementami marmoryzowanymi, przez co harmonizowała z wyglądem ołtarzy w Meβkirch, jednak z czasem została ona przemalowana.

W 1968 roku miała miejsce wymiana elektromagnesów funkcjonujących w trakturze rejestrowej, natomiast w latach: 1983-1984 przeprowadzono gruntowne czyszczenie organów, a także dobudowano głos Sesquialtera 2 2/3’ oraz połączenie III-I.

Opisany powyżej instrument został zdemontowany w 2008 roku, a następnie przewieziony z Aalen do parafii w Rząsce, gdzie jego montażem zajęła się firma organmistrzowska Andrzeja Buły z Krakowa przy współpracy Jana Jamroga. Należy wspomnieć, iż w Niemczech pozostał dotychczasowy prospekt, w związku z czym organy otrzymały nową strukturę zewnętrzną. Dnia 17 grudnia 2008 roku nastąpił odbiór instrumentu przeprowadzony przez Komisję Muzyki Kościelnej działającą przy krakowskiej Kurii Metropolitalnej. W spisanym wówczas protokole zwarto zwięzłą historię organów, a także zwrócono uwagę na ich dobry stan techniczny oraz właściwie przeprowadzony montaż. Aktu poświęcenia instrumentu dokonał ks. infułat Jerzy Bryła w dniu 22 listopada 2009 roku.

Prospekt organowy architektoniczny, bezstylowy, pięcioosiowy. Stół gry wbudowany centralnie w cokół szafy organowej. Wiatrownice klapowo-zasuwowe. Dmuchawa elektryczna.

Skala organów – 3 manuały: C-g³; pedał: C-f¹.

Kolejność głosów w dyspozycji - według rozmieszczenia włączników rejestrowych w stole gry.

Stół gry

DYSPOZYCJA ORGANÓW
	Positivwerk 1. Gedeckt 8' 2. Quintade 8' 3. Krummhorn 8' 4. Prinzipal 4' 5. Hohlschelle 4' 6. Rohrnasat 2 2/3' 7. Koppelflöte 2' 8. Tertian 1 3/5'+1 1/3' 9. Scharf 4 fach 1' Tremulant MW Vorpleno MW Pleno MW	Hauptwerk 1. Gedaktpommer 16' 2. Prinzipal 8' 3. Gemshorn 8' 4. Trompete 8' 5. Oktave 4' 6. Nachthorn 4' 7. Rauschharfe 4' 2 2/3' 8. Sesquialtera 2 2/3' 9. Ital. Prinzipal 2' 10. Mixtur 4-6 f. 1 1/3' Tremulant HW Vorpleno HW Pleno HW Gesamtpleno I. II. III. P. Zungenpleno I. II. III. P.	Schwellwerk 1. Sordun 8' (faktycznie: Schalmei 8') 2. Rohrflöte 8' 3. Weitgedackt 4' 4. Schalmei 4' 5. Prinzipal 2' 6. Sifflöte 1 1/3' 7. Hürnlein 1 1/7' 16/19' (faktycznie: Quint 2 f. 1'+2/3') 8. Blockflöte 1' 9. Zimbel 3 fach 1/6' Tremulant SW Pleno SW	Pedal 1. Prinzipal 16' 2. Untersatz 16' 3. Posaune 16' 4. Oktave 8' 5. Gedecktbass 8' 6. Rauschwerk 3 f. 5 1/3' (faktycznie: Quint 5 1/3') 7. Choralbass 3 fach 4' 8. Rohrpfeife 4' (faktycznie: Trompete 4') 9. Kornett 2' 10. Glöckleinton 2' 1' Tremulant Ped. c. f. Vorpleno P Pleno P

Połączenia: I-II, III-II, III-I, I-P, II-P, III-P.

Urządzenia dodatkowe:
Einzelreg. aus Grupp. züge (wyłącznik rejestrów zbiorowych);
Trzy wolne kombinacje;
Dwie niezależne wolne kombinacje dla sekcji pedału;
Wyłączniki indywidualne głosów językowych;
Dźwignia nożna: Schwellwerk.

Prospekt z 1886 r.

Rekonstrukcja prospektu po przebudowie w 1947 r.

Oględziny i szczegółowe informacje - dzięki uprzejmości Proboszcza, Ks. Kan. Ignacego Moskwy.
Fotografie archiwalne - ze zbiorów parafii.

28.02.2011

Piotr Matoga

do góry