»English   »Mapa serwisu   »Kontakt
organy.art.pl » Instrumenty » Łódzkie » Wągłczew »

Wągłczew

Kościół św. Klemensa

Głosy Klawiatury Traktura gry Traktura rejestrów
10 1 mechaniczna mechaniczna
Prospekt

Późnorenesansowy kościół wzniesiony został w latach 1623-1635. Wkrótce po wybudowaniu przeszedł na własność kanoników regularnych z Miechowa, którzy sprawowali nad nim pieczę do 1865 r.

W 1786 r. dla świątyni ufundowano pozytyw. Na chwilę obecną nie można dać odpowiedzi na pytanie, czy był to pierwszy instrument, jaki funkcjonował w tutejszym kościele. Nie udało się również ustalić personaliów budowniczego. Wspomniany pozytyw został przebudowany w 1905 r. przez warszawskiego organmistrza Andrzeja Blomberga (1857-1911). Prawdopodobnie wówczas pierwotny miech klinowy został zastąpiony pływakowym. Obecnie jedynymi reliktami dawnego miecha są pozostałości desek po fałdach, otwory na dźwignię podawacza w bocznej ścianie szafy organowej, a także samo ramię owego podawacza, przechowywane w pomieszczeniu przylegającym do chóru muzycznego. Mimo podjęcia przebudowy, zachowana została krótka oktawa, a także pierwotny, rokokowy prospekt. Cynkowe piszczałki prospektowe wstawiono w miejsce oryginalnych, cynowych, skonfiskowanych zapewne na cele wojenne.  

Obecnie (wrzesień 2011 r.) instrument jest nieczynny. W lipcu 2006 r. jego oględzin dokonał organmistrz Andrzej Sutowicz ze Zduńskiej Woli. Wewnątrz szafy organowej znaleziono wówczas pergaminowy dokument opisujący historię miejscowego kościoła, spisany 30 czerwca 1875 r., sygnowany między innymi przez ówczesnego organistę, Antoniego Kępskiego. Ponadto po zakończeniu rzeczonych oględzin opracowany został wstępny kosztorys planowanych prac remontowych, wśród których wymieniono następujące:

  • naprawa i ewentualna rekonstrukcja piszczałek, zarówno metalowych, jak i drewnianych;
  • naprawa miecha (wymiana zawiasów, naprawa i zaokrąglenie pływaka, doklejenie narożników, wymiana opony);
  • wymiana przepustnicy powietrza;
  • montaż nowego kanału pomiędzy miechem a dmuchawą elektryczną;
  • wymiana dmuchawy elektrycznej na nową, cichobieżną, z obudową wyposażoną w filtr powietrza;
  • intonacja i strojenie.

Zaproponowano również wymianę dotychczasowych, cynkowych piszczałek prospektowych na nowe, wykonane ze stopu o zawartości 75% cyny i 25% ołowiu. Obecnie pozytyw wciąż czeka na podjęcie remontu.

Prospekt organowy architektoniczny, rokokowy, jednosekcyjny, pięcioosiowy. Zaprojektowany w oparciu o graficzny wzór autorstwa Franciszka Ksawerego Habermanna, rytowany przez Georga Hertla w Augsburgu przed 1750 r. Osadzony na cokole z płycinami zwieńczonym belkowaniem, poniżej którego rzeźbiona dekoracja o motywach akantowych i rocaille. Prospekt o falistym rzucie złożony z trzech wieżyczek piszczałkowych, z których skrajne wyższe od centralnej, przedzielonych polami wewnętrznymi. Segmenty prospektu zwieńczone odcinkami belkowania. Nad wieżyczkami bocznymi stylizowane, płomieniste wazony. Nad wieżyczką centralną pełnoplastyczna rzeźba anioła. W poszczególnych polach piszczałkowych rzeźbione, ażurowe kotarki o motywach akantowych i rocaille. Prospekt flankowany spływami wolutowymi, polichromowany w kolorystyce beżowej. Dekoracja snycerska złocona.  

Stół gry wbudowany w bok szafy organowej. Wiatrownice klapowo-zasuwowe. Dmuchawa elektryczna.

Skala pozytywu: CFDGEA-c3 (krótka oktawa).

Stół gry
DYSPOZYCJA ORGANÓW
Manuał
1. [Pryncypał 8'] (w prospekcie)
2. [brak napisu]
3. [brak napisu]
4. [brak napisu]
5. [brak napisu]
6. [brak napisu]
7. [brak napisu]
8. [brak napisu]
9. [brak napisu]
10. [brak napisu]

Bibliografia:
Jerzy Gołos, Polskie organy i muzyka organowa, Warszawa 1972, s. 370;
Jerzy Gołos, The Polish Organ, Warszawa 1992, s. 428;
Andrzej Sutowicz, Oferta kosztorysowa na remont organów w Parafii Rzymsko-Katolickiej św. Klemensa P.M. w Wągłaczewie [sic!], 2008 (maszynopis w archiwum parafialnym);
Beniamin Vogel, Instrumenty muzyczne w kulturze Królestwa Polskiego, Kraków 1980, s. 148.

06.09.2011
Bartłomiej Kopff