Kraków

Kościół św. Katarzyny i św. Małgorzaty (OO. Augustianów - Kazimierz) - organy w prezbiterium

Prospekt

Organy na chórze muzycznym w prezbiterium zbudowane zostały w latach 1861-1867 przez Ignacego Wojciechowskiego za kwotę 1500 zł. W gazecie pt. „Głos narodu” z dnia 9 czerwca 1916 roku przekazana została następująca informacja na temat omawianego obiektu: „W kościele św. Katarzyny […] umieszczone są na chórku [w] prezbiterium, z lewej strony małe organy, o których organmistrz śp. Konstanty [Ignacy – przypis autora] Wojciechowski opowiadał z chlubą, że należały do najlepszych jego robót”.

Początkowo był to mechaniczny, ośmiogłosowy instrument, wyposażony jedynie w klawiaturę manuałową. Jednogłosowa sekcja pedału, złożona z głosu Subbas 16’, została dodana wtórnie, zaś jej piszczałki (należące do pierwszej, niższej oktawy) rozmieszczone zostały poziomo w tyle szafy, w miejscu powstałym na skutek usunięcia miecha i przeniesienia go na strych. Jeszcze w latach 60. XX wieku nad klawiaturą ręczną istniała częściowo zdarta kartka z napisem: „Żebr[owski] [Organmi]strz”. Według Mariana Machury to właśnie Żebrowski powiększył instrument o sekcję pedału. Istnieje jednakże hipoteza, iż dokonał tego Franciszek Kasprowicz, który pracował przy instrumencie w 1902 roku, o czym informuje napis na tylnej ścianie szafy organowej: „Fr. Kasprowicz 1.VIII, 1.IX 1902”. Przytoczone daty wyznaczają zapewne przedział czasowy, w jakim organmistrz ten działał w kościele św. Katarzyny. W latach 1976-1979 instrument przeszedł gruntowną konserwację, przeprowadzoną pod nadzorem Pracowni Konserwacji Zabytków w Krakowie.

Wszystkie głosy manuałowe wykonane są z metalu, przy czym Pryncypał 8’ (częściowo umieszczony w prospekcie) jest cynowy, zaś w piszczałkach pozostałych głosów zauważalna jest znaczna domieszka ołowiu. Stół gry wbudowany jest w cokół szafy organowej. Miech znajduje się na strychu kościoła i jest połączony z instrumentem za pomocą kanałów powietrznych.

Prospekt architektoniczny, jednosekcyjny, pięcioosiowy, zamknięty, neobarokowy. Założony na cokole o nieregularnym rzucie. Skrajne wieżyczki wyższe, oparte na wydatnych konsolach i zwieńczone asymetrycznym belkowaniem, na którym ustawione są stylizowane wazony. Część środkowa prospektu zwieńczona motywem stylizowanej liry. Stopy piszczałek prospektowych przysłonięte delikatnym ornamentem snycerskim. Prospekt flankują uszaki z dekoracją w formie stylizowanych liści akantu. Całość prospektu, łącznie ze snycerką, utrzymana jest w naturalnej kolorystyce drewna. Omawiany prospekt wykazuje bardzo bliskie podobieństwo do XVIII-wiecznej fasady organów w prezbiterium krakowskiej Bazyliki Mariackiej.

Skala organów – manuał: C-f³; pedał: C-c.

Ogólny widok chóru muzycznego i organów