»English   »Mapa serwisu   »Kontakt
Strona główna   Historia   Budowa   Liturgia   Instrumenty   Artykuły   Koncerty   Słownik
Organiści   Organmistrzowie   Ogłoszenia   Bibliografia   Linki   Redakcja
organy.art.pl » Instrumenty » Dolnośląskie » Legnica »

Legnica

Katedra Św. Piotra i Pawła

Głosy Klawiatury Traktura gry Traktura rejestrów
53 3+P pneumatyczna pneumatyczna
prospekt

Pierwsze organy w wyposażeniu kościoła św. Piotra i Pawła odnotowano w 1438 r. Wzmianki z wieku XVI wspominają o obecności dwóch instrumentów oraz o działalności stałego organisty. Większy z tych instrumentów, kilkakrotnie przebudowywany, służył do roku 1725.

W latach 1722 - 1725 trwała budowa nowych, wielkich organów, a ich twórca był wrocławski organmistrz, Ignatius Mentzel. Organy legnickie liczyły 31 głosów rozdzielonych pomiędzy 2 manuały i klawiaturę pedałową. Był to typowy dla baroku instrument o zróżnicowanym brzmieniu, przydatny do wykonywania muzyki wielogłosowej.

Prospekt organów, zachowany do dnia dzisiejszego, bogato zdobiony późnobarokową dekoracją snycerską i rzeźbiarską, zajmuje całą szerokość chóru muzycznego. Podczas przebudowy neogotyckiej kościoła, usunięto z niego rzeźby figuralne rozmieszczone na gzymsach wież piszczałkowych.

W wieku X1X organy kilkakrotnie podlegały przebudowom, które stopniowo zmieniły zarówno ich brzmienie, jak i mechanizm gry. Zgodnie z ogólnoeuropejską tendencją przekształcone zostały w instrument homofoniczny, odpowiadający fakturze i charakterowi tworzonej wówczas muzyki. Powiększano też systematycznie liczbę głosów, by brzmienie instrumentu zyskało siłę i potęgę.

W 1894 r. firma Schlag u. Söhne wybudowała właściwie nowy instrument wykorzystując ze starego jedynie nieliczne głosy. Powiększono ich liczbę do 53, zmieniono trakturę na pneumatyczna i wprowadzono szereg nowoczesnych wówczas urządzeń technicznych ułatwiających grę. W tej postaci organy przetrwały w zasadzie do dnia dzisiejszego. Niewielkie zmiany w zespole brzmienia wprowadził Gustaw Heinze (1928 r.), a ostatnie prace przy instrumencie (1991 r.), prowadzone przez firmę Stanisława Broszko, miały na celu jego renowację i przywrócenie mu dawnej urody brzmienia i pełnej sprawności technicznej. Organy katedralne powróciły więc do grona cennych instrumentów koncertowych na Dolnym Śląsku.

Traktura organów jest pneumatyczna. Skala manuałów: C-f3. Skala pedału C-d1.

stół gry
DYSPOZYCJA ORGANÓW
Manuał I
1. Prinzipal 16'
2. Bourdun 16'
3. Prinzipal 8'
4. Gedeckt 8'
5. Quintatön 8'
6. Octave 4'
7. Hohlflöte 4'
8. Gambe 4'
9. Qiunte 2 2/3'
10. Kornett 2-3x
11. Octave 2'
12. Mixtur 5x
13. Trompete 8'
Manuał II
1. Gedeckt 16'
2. Prinzipal 8'
3. Fl. amabile 8'
4. Aeoline 8'
5. Vox coelestis 8'
6. Gemshorn 8'
7. Octave 4'
8. Spitzflote 4'
9. Octave 2'
10. Laringot 1 1/3' + 1'
11. Krumhorn 8'
Manuał III
1. Bourdun 16'
2. Prinzipal 8'
3. Violoncello 8'
4. Konzert-flöte 8'
5. Rohrflöte 8'
6. Octave 4'
7. Travers-flöte 4'
8. Violine 4'
9. Quinte 2 2/3'
10. Piccolo 2'
11. Sifflöte 1'
12. Kornett 3-5x
13. Sharf 4-5x
14. Cymbel 3x
15. Oboe 8'
16. Tuba Mirabilis 8'
Pedał
1. Untersatz 32'
2. Prinzipal-Bass 16'
3. Violon 16'
4. Gambe 16'
5. Subbas 16'
6. Salicet-Bass 16'
7. Octavbass 8'
8. Violoncello 8'
9. Bassflöte 8'
10. Octave 4'
11. Quinte 5 1/3'
12. Posaune 16'
13. Trompete 8'
Połączenia:
1. Pedal-Koppel I
2. Pedal-Koppel II
3. Pedal-Koppel III
4. Manual-Koppel II do I
5. Manual-Koppel III do I
6. Manual-Koppel III. do II
7. Super-Oct. Koppel II do I
8. Sub-Oct. Koppel III do I
Wykaz włączników funkcyjnych umieszczonych pod manuałem:
1. Wyłącznik kombinacji
2. Piano
3. Mezzo-Forte
4. Forte
5. Tutti bez połączeń
6. Tutti z połączeniami
7. Wyłącznik kombinacji
8. Włącznik wolnych kombinacji
9. Wyłącznik kombinacji
10. Połączenie registrów i wolnych kombinacji
11. Wyłącznik kombinacji
12. Włącznik registrów i wałka crescendowego
13. Wyłącznik kombinacji
14. Wyłącznik sekcji głosów języczkowych
15. Wyłącznik kombinacji
16. Wyłącznik głosów 16' z manuału
Wykaz włączników nożnych, umieszczonych nad klawiaturą pedałową:
1. Piano-Pedal
2. Włącznik wałka crescendowego
3. Wałek crescendowy
4. Pedał żaluzji II manuału
5. Pedał żaluzji III manuału
6. Blokada wiatrownicy I manuału
7. Blokada wiatrownicy II manuału
8. Blokada wiatrownicy wysokiego ciśnienia III manuału
9. Blokada wiatrownicy wysokiego ciśnienia sekcji pedału
zbliżenie centralnej części stołu gry
fragment sekcji głównego manuału (po prawej widać roztrąby Trompete 8')
sekcja III manuału (na pierwszym planie Oboe 8')
sekcja II manuału (widoczny Krummhorn 8')
Zdjęcia: Michał Markuszewski.
19.11.2003
ks Piotr Dębski

do góry
© 2000-2018 PWCO