Kraków

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła (Opactwo OO. Benedyktynów – Tyniec)

Prospekt

Historia Opactwa Tynieckiego sięga drugiej połowy XI wieku, kiedy to wzniesiono pierwotny kościół romański. Po 1452 roku świątynię tę rozebrano, a uzyskany materiał wykorzystano przy budowie nowego, gotyckiego kościoła, który z kolei przeszedł przebudowę w latach: 1618-1622. Wówczas nadano obiektowi kształt barokowy, jednakże liczne relikty średniowieczne pozostają nadal widoczne w architekturze budynku. Istniejący obecnie chór muzyczny w nawie głównej pochodzi najprawdopodobniej z czasów wspomnianej przebudowy, mającej miejsce w XVII wieku, aczkolwiek do niedawna projekt tegoż chóru wiązano z osobą Bartłomieja Berrecciego – twórcy Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu. Warto nadmienić, że początkowo na omawianym chórze muzykowały jedynie zespoły wokalne i instrumentalne, w tym również miejscowa kapela. Organy pojawiły się tam dopiero w XIX wieku.

Początkowo w kościele tynieckim organy znajdowały się w tak zwanym chórze mnichów, czyli w obrębie prezbiterium, ponad stallami. W 1691 roku opat Józef Lubomirski ufundował instrument usytuowany właśnie w tym miejscu. Niestety, nie zachowały się bliższe informacje na temat tychże organów. Wiadomo jedynie, że zdemontowano je w 1949 roku ze względu na ich zły stan techniczny. Istnieje również wzmianka o przeniesieniu nieznanego bliżej instrumentu z Tyńca do Nowego Sącza. Niewykluczone, że translokowano wtedy organy fundacji opata Lubomirskiego.

Jak już wspomniano, w XIX stuleciu organy umieszczono na chórze w nawie głównej. Początkowo był to niewielki instrument, przeniesiony z kościoła św. Andrzeja w Tyńcu, zburzonego w 1834 roku. W „przewodniku” z 1947 roku organy te określono mianem „bardzo małych”. W latach 50. XX wieku podjęto więc decyzję o sprawieniu nowego, okazalszego instrumentu. Ówczesny przeor opactwa, o. Piotr Rostworowski, zwrócił się wtedy do prof. Józefa Chwedczuka z prośbą o współpracę. W odpowiedzi profesor nadesłał projekt dyspozycji oraz zaproponował wykonawcę planowego instrumentu. Była to krakowska firma Wacława Biernackiego, która w 1958 roku rozpoczęła budowę 35-głosowych organów o trakturze elektro-pneumatycznej. Nowopowstały instrument uzyskał stosunkowo ciekawą lokalizację. Otóż, wiatrownice wraz z piszczałkami znalazły się na wykonanej w tym celu antresoli, natomiast na dawnym chórze muzycznym ustawiono jedynie kontuar. W 2001 roku remont omawianego instrumentu przeprowadził Józef Mamel.

Prospekt organowy – nowoczesny, niearchitektoniczny. Na pierwszym planie – piszczałki głosów pryncypałowych, w tle – piszczałki głosu Puzon 16’ z sekcji pedału.

Skala organów – 3 manuały: C-a³; pedał: C-f¹.

[J,P]

Stół gry

Niezachowane organy z 1691 r.