organy.art.pl » Instrumenty » Małopolskie » Kraków »KrakówKościół św. Katarzyny i św. Małgorzaty (OO. Augustianów - Kazimierz) - pozytyw w Kaplicy Matki Boskiej Pocieszenia
| Głosy |
Klawiatury |
Traktura gry |
Traktura rejestrów |
| 5 |
1 |
mechaniczna |
mechaniczna |
 | | Prospekt |
Kaplica z łaskami słynącym wizerunkiem Matki Bożej Pocieszenia została wydzielona z klasztornych krużganków przed 1436 rokiem. Od XV wieku przy świątyni tej działało Bractwo Matki Bożej Polaków, które w XVII wieku zostało włączone do Bractwa Paskowego św. Augustyna i św. Moniki. Fakt istnienia tego rodzaju stowarzyszeń spowodował, iż kaplica określana bywa niekiedy mianem „Brackiej”.
Według „Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce”, wewnątrz budowli znajdują się organy pochodzące sprzed 1877 roku. Znana jest jednak bliższa historia tego obiektu. Otóż w 1874 roku zostały „tymczasowo złożone w Brackiej Kaplicy organy dawney Bursy Muzycznej”. Instrument ten, znajdujący się w świątyni do chwili obecnej, zbudowany został około połowy XIX wieku, a jego twórcą był Ignacy Wojciechowski (przypuszczalnie wraz z synem Tomaszem). Na drewnianej szafie organowej zachowały się liczne autografy organistów, którzy pracowali w kościele augustiańskim. W szafie organowej istnieje natomiast inskrypcja następującej treści: „Kazimierz Bemnowski przy kościele Bożego Ciała w Krakowie dnia 22-7 1905”. Marian Machura sugeruje, że zapis ten może się odnosić do organmistrza, który prowadził prace remontowe. Niewykluczone, że autograf ten jest swoistą kontynuacją wspomnianych napisów widniejących na szafie organowej, aczkolwiek zastanawiać może sformułowanie: „przy kościele Bożego Ciała w Krakowie”. Kwestia ta na chwilę obecną pozostaje nierozstrzygnięta.
Organy posiadają trakturę mechaniczną oraz wiatrownicę klapowo-zasuwową. Stół gry wbudowany został w lewy bok szafy organowej. Instrument posiada miech wyposażony w pojedynczy podawacz nożny. Aktualnie użytkowana jest dmuchawa elektryczna.
Prospekt architektoniczny, klasycystyczny, z pojedynczym polem o kształcie półkolistej arkady, wypełnionym niemymi piszczałkami. Cokół ożywiony prostokątnymi płycinami. W zwieńczeniu prospektu belkowanie z przerwanym przyczółkiem. Pomiędzy ramionami przyczółka motyw stylizowanej liry na cokole. Prospekt utrzymany w brązowej kolorystyce. Dekoracja wprowadzona jedynie we fryzie belkowania.
Charakterystyka poszczególnych głosów:
Principal 8’ – głos cynowy (12 pierwszych piszczałek krytych);
Flet major 8’ – głos cynowy, kryty;
Octava 4’, Superoctava 2’ – głosy cynowe, otwarte;
Flet minor 4’ – 12 pierwszych piszczałek drewnianych, pozostałe cynowe, głos kryty.
Skala organów: manuał – C-c3.
 | | Stół gry |
DYSPOZYCJA ORGANÓW
|
Manuał
1. Principal 8’
2. Flet major 8’
3. Octawa 4’
4. Flet minor 4’
5. Superoctawa 2’
|
|
 | | Stół gry w latach 60. XX w. |
Zdjęcia: Bartłomiej Kopff Bibliografia:
Jerzy Gołos, „Polskie organy i muzyka organowa”, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1972, s. 319;
Jerzy Gołos, „The Polish Organ”, Sutkowski Edition, Warszawa 1992, s. 261;
„Katalog Zabytków Sztuki w Polsce”, tom IV – Miasto Kraków, część IV – Kazimierz i Stradom – Kościoły i klasztory, 1, red. Izabella Rejduch-Samkowa, Jan Samek, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1987, s. 128;
Ernest Kubala, „Historia organów w kościele p.w. św. Katarzyny w Krakowie” [w:] „Organy i muzyka organowa VII”, Prace specjalne, Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Gdańsk 1988, s. 42-43;
Marian Machura, „Zabytkowe organy w kościołach Krakowa”, praca dyplomowa wykonana w Katedrze Organów i Klawesynu PWSM w Krakowie pod kierunkiem prof. Bronisława Rutkowskiego, 1960 (maszynopis), s. 16-18;
Agnieszka Spiechowicz-Jędrys, „Kościół św. Katarzyny – Kraków-Kazimierz”, Wydawnictwo Turystyczne, Kraków 2006, s. 15. [PG]
|