organy.art.pl » Instrumenty » Małopolskie » Niepołomice »NiepołomiceKościół Dziesięciu Tysięcy Męczenników
Głosy |
Klawiatury |
Traktura gry |
Traktura rejestrów |
20 |
2+P |
elektro-pneumatyczna |
elektro-pneumatyczna |
| Prospekt |
Gotycki kościół parafialny wzniesiony został w latach: 1350-1358 z fundacji króla Kazimierza Wielkiego. Świątynia była wielokrotnie przebudowywana i odnawiana, między innymi w latach: 1690, 1738, około 1800 i 1931. Obecnie w wyposażeniu kościoła dominują elementy barokowe.
Instrumenty niezachowane
Niezachowany chór muzyczny zbudowany został w 1703 roku. Wiadomo, że znajdował się na nim sześciogłosowy pozytyw. W 1726 roku wybudowano istniejący obecnie, późnobarokowy chór, opisany z czasem jako „…Chorus pro Cantoribus forma eleganti…”, w obrębie którego stanął instrument dysponujący również sześcioma głosami. Można zatem przypuszczać, że pozytyw funkcjonujący na początku XVIII wieku został przeniesiony z dawnego chóru. Nowe organy wybudował Jan Grocholski ze Starego Sącza około 1880 roku.
Instrument zachowany
Istniejące obecnie organy sprawiono za czasów pasterzowania ks. proboszcza Andrzeja Fidelusa. Pochodzą one z 1960 roku, a wykonała je firma Biernacki z Krakowa. Projekt prospektu organowego opracował architekt Józef Dutkiewicz, natomiast niejaki T. Bocheński zaplanował konstrukcję instrumentu. W czerwcu 2010 roku zakończył się remont organów przeprowadzony przez Łukasza Kmiecika. Wymieniono wówczas włączniki rejestrowe oraz dokonano następujących zmian w dyspozycji:
1) manuał I – wymiana głosów: Kwintflet 1 1/3’ na Kwinta 2 2/3’;
2) manuał II – usunięcie głosu Bachflet 4’, wstawienie głosu językowego Trąbka 8’, wymiana głosów: Tercflet 1 3/5’ na Kwintflet 1 1/3’ (zapewne przestawienie piszczałek), przebudowanie głosu Cymbel 3ch. na Szarf 3x.
Prospekt organowy bezstylowy, niearchitektoniczny, jednosekcyjny, dwuczłonowy. Oba człony o falistym rzucie, wzbogacone u podstawy dekoracją w formie lambrekinu.
Stół gry wolnostojący. Wiatrownice stożkowe. Miech pływakowy (w pomieszczeniu nad kruchtą kościoła).
Skala organów – 2 manuały: C-a3; pedał: C-f1.
| Stół gry |
DYSPOZYCJA ORGANÓW
|
Manuał I
1. Pryncypał 8'
2. Bourdon 8'
3. Aeolina 8'
4. Oktawa 4'
5. Rurflet 4'
6. Kwinta 2 2/3'
7. Mikstura 3x
|
Manuał II
1. Koncert flet 8'
2. Flet major 8'
3. Gemshorn 8'
4. Pryncypał 4'
5. Flet minor 4'
6. Róg nocny 2'
7. Tercflet 1 3/5'
8. Szarf 3x
9. Trąbka 8'
|
Pedał
1. Subbas 16'
2. Oktawbas 8'
3. Fletbas 8'
4. Chorałbas 4'
|
Połączenia: M.II-M.I, Super M.II-M.I, Subo M.II-M.I, M.I-Ped, M.II-Ped.
Urządzenie dodatkowe: Tremolo manuału II
Włączniki pod klawiaturą manuału I: AP (Automat Pedału), Kasownik, P (Piano), F (Forte), T (Tutti), Kasownik, RG (Registry), WF (Wolna Kombinacja), Cr. (Crescendo)
Włącznik nożny (pedał): Crescendo.
| Miech |
Opracowanie opisu, fotografie: Bartłomiej Kopff, Piotr Matoga.
Bibliografia:
Jerzy Gołos, „Polskie organy i muzyka organowa”, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1972, s. 273;
Jerzy Gołos, „The Polish Organ”, Sutkowski Ediotion, Warszawa 1992, s. 192;
Bogusław Krasnowolski, Aleksandra Kydryńska, Maria Majka, Maria Wierzchosławska, „Stan ewidencji zabytkowych organów i prospektów organowych województwa krakowskiego” [w:] red. Marian Kornecki, „Materiały i sprawozdania konserwatorskie”, Zespół Dokumentacji Zabytków w Krakowie, Kraków 1975, s. 163;
Rafał Róg, „Kościół w Niepołomicach. Królewska fundacja pokutna”, Parafia Rzymsko-katolicka w Niepołomicach, Kraków-Niepołomice 1998, s. 45, 131.
Krystyna Sinko-Popielowa, „Kościół w Niepołomicach” [w:] red. Maria Jaglarz, „Rocznik Niepołomicki I”, Niepołomice 2009, s. 135;
Red. Jerzy Szablowski, „Katalog Zabytków Sztuki w Polsce”, tom I – Województwo Krakowskie, Państwowy Instytut Sztuki – Dział Inwentaryzacji Zabytków, Warszawa 1953, s. 51.
[PG]
|