organy.art.pl » Instrumenty » Małopolskie » Kraków »KrakówKościół ewangelicko-augsburski św. Marcina
| Głosy |
Klawiatury |
Traktura gry |
Traktura rejestrów |
| 23 |
2+P |
pneumatyczna |
pneumatyczna |
 | | Prospekt |
Barokowy kościół św. Marcina (pierwotnie pod wezwaniem św. Marcina i św. Józefa) wzniesiony został w latach 1638-1644 staraniem karmelitanek bosych, jako świątynia klasztorna tegoż zakonu. Budowla została zaprojektowana przez Jana Trevano, ówczesnego architekta królewskiego. W 1787 roku zakonnice upuściły kościół, który następnie wystawiono na sprzedaż. Dopiero w 1816 roku władze miasta przekazały świątynię ewangelikom.
Na murowanym chórze muzycznym zachował się XIX-wieczny prospekt organowy, będący reliktem nieistniejącego instrumentu, zbudowanego w latach 1844-1846 przez A. Lammerta z Wrocławia. Hipoteza, iż w kościele funkcjonowały organy firmy Sauer z 1880 roku, nie znajduje potwierdzenia w danych historycznych. Obecny instrument powstał w 1930 roku, a jego budowniczym była firma Wacława Biernackiego, o czym informuje tabliczka w stole gry:
WACŁAW BIERNACKI
FABRYKA ORGANÓW
WARSZAWA-WILNO
W 2000 roku krakowski organmistrz Lech Skoczylas przeprowadził remont instrumentu. Podjęte wówczas prace, konsultowane z miejscowym organistą, Miłoszem Bonarem, objęły następujące działania:
1) sekcja I manuału - wymiana piszczałek głosów: Oktawa 4', Kwinta 2 2/3', Superoktawa 2', Mixtura (dodanie czwartego rzędu);
2) sekcja II manuału - wymiana głosów: Portunal 8' na Flet rurkowy 8', Fugara 4' na Pryncypał 4', przeintonowanie Klarnetu 8', poszerzenie menzury Piccolo 2', dodanie Sesquialtery 2x;
3) sekcja pedału - wymiana klawiatury (poszerzenie zakresu z 27 do 30 tonów), dodanie Oktawy tenorowej 4'.
Prospekt organowy – neobarokowy, architektoniczny, jednosekcyjny, trójosiowy, płaski, uszaty. Złożony z trójosiowego segmentu środkowego flankowanego zaokrąglonymi narożnikami w formie dwóch okrągłych wież piszczałkowych wystających ponad strukturę. Obudowa poszczególnych osi ujęta belkowaniem (przełamanym na podwyższonej osi centralnej). W osiach bocznych belkowanie opasuje również wieże narożne. Uszy w formie wolutowo zwiniętych, schematycznie potraktowanych motywów roślinnych cofnięte poza obudowę skrajnych wież. Oś centralna zwieńczona lirą, osie boczne – wolutowymi spływami o motywach roślinnych. Kotarki ażurowe w formie wolutowo zwiniętych motywów roślinnych. Prospekt malowany. Detal snycerski złocony.
Stół gry wolno stojący. Wiatrownice stożkowe. Dmuchawa elektryczna.
Skala organów - 2 manuały: C-g3, pedał: C-f1.
 | | Stół gry |
DYSPOZYCJA ORGANÓW
|
Manuał I
1. Burdon 16'
2. Pryncypał 8'
3. Gamba 8'
4. Salicet 8'
5. Flet kryty 8'
6. Oktawa 4'
7. Flet 4'
8. Kwinta 2 2/3'
9. Superoktawa 2'
10. Mixtura 4x
|
Manuał II
1. Flet rurkowy 8'
2. Viola 8'
3. Klarnet lab. 8'
4. Aeolina 8'
5. Vox coelestis 8'
6. Pryncypał 4'
7. Flet dolce 4'
8. Piccolo 2'
9. Sesquialtera 2x
|
Pedał
1. Violonbas 16'
2. Subbas 16'
3. Cello 8'
4. Oktawa tenorowa 4'
|
Połączenia: II-I, I-P, II-P, Subo II-I, Super II-I, Super I.
Włączniki pod klawiaturą I manuału: AO, RG, P, MF, F, T, Cr, WK.
Urządzenie dodatkowe: Tremolo II man.
Dźwignia nożna: Echo II man.
 | | Sygnatura budowniczego |
Informacje i materiały udostępnione przez organmistrza Lecha Skoczylasa
Opracowanie tekstu: Piotr Matoga
Fotografie: prospektu – Bartłomiej Kopff, pozostałe – Paweł Pasternak
Bibliografia:
Karta ewidencyjna zabytku (opr. Ernest Kubala, 1982 r.);
Agnieszka M. Spiechowicz-Jędrys, „Kościół Ewangelicki Świętego Marcina w Krakowie”, Wydawnictwo Turystyczne, Kraków 2007, s. 23-24, 27;
o. Benignus Józef Wanat, „Zakon Karmelitów Bosych w Polsce”, Wydawnictwo OO. Karmelitów Bosych, Kraków 1979, s. 628.
[PG] 15.01.2007 | Bartłomiej Kopff |
|