»English   »Mapa serwisu   »Kontakt
organy.art.pl » Słownik »

Słownik terminów organowych

A   B   C   D   E   F   G   H   I   K   L   Ł   M   N   O   P   Q   R   S   T   U   V   W   Z   Ż
Szukaj terminu
    
- zdjęcie   - dźwięk w formacie mp3

S
Salicet, Salicjonał   
Nazwa głosu pochodzi od łacińskiego słowa salix, czyli wierzba. Jest to głos smyczkujący, wprowadzony do organów w XVII wieku, budowany przeważnie z metalu. Posiada cylindryczny kształt korpusu, budowany jest w wersjach 8', 4' i 2', w pedale występuje jako salicetbas 16'.
Salicjonał
zobacz: Salicet, Salicjonał
Scharff, Acuta      
Odmiana mikstury o ostrym brzmieniu.
Schwegel
Głos o barwie pośredniej między pryncypałem a Waldfloete, budowany przede wszystkim w wersji 2'.
[JRz]
Schwellwerk
Manuał i sekcja, których piszczałki znajdują się w pudle ekspresyjnym.
Sedecima
Włoskie oznaczenie pryncypałowego głosu 1'.
[JRz]
Sesquialtera   
Głos organowy miksturowy, nierepetujący, składający się z dwóch chórów: kwinty 2 2/3' oraz tercji 1 3/5'. Słowo sesquialtera w języku łacińskim oznacza "półtora" - dotyczy to proporcji długości piszczałek - w dawniejszych czasach chór 2 2/3' oznaczano jako 3', chór 1 3/5' jako 2', czyli proporcja 3:2 + 1 1/2. Sesquialtera w instrumentach północnoniemieckich budowana była z użyciem piszczałek pryncypałowych i charakteryzowała się ostrym dźwiękiem. Stanowiła w tej wersji ulubiony głos J. S. Bacha.
Setzer      
Popularna nazwa urządzenia elektronicznego umożliwiającego zapamiętanie w elektronicznej pamięci dużej ilości kombinacji registrów. Pierwotne setzery obsługiwały kilka-kilkanaście kombinacji. Dziś najczęściej są to zestawy podrzędnych i nadrzędnych kombinacji dających w efekcie: 8x8 kombinacji 2x8x8 kombinacji. Najnowsze setzery umożliwiają zapamiętanie do kilku tysięcy kombinacji - istnieje przy tym możliwość zapisania tych informacji na dyskietce lub karcie chipowej, obsługiwanych przez stację dysków lub specjalny czytnik.
Sifflet, Flageolet
Nazwa wysokiego fletu w wersji 1 1/3' lub 1'. Dla wersji 1' spotyka się też określenie flageolet.
[JRz]
Spitzfloete
zobacz: Szpicflet, Spitzfloete
Stała kombinacja   

Register pomocniczy umożliwiający włączenie zaprogramowanego na stałe przez konstruktora instrumentu zestawu głosów, najczęściej określony znakiem dynamicznym: pp, p, mf, f, ff, pleno, tutti itp.
[JRz]
meilleures fausses montres a. lange & sohne suisses

boutique en ligne de répliques a. lange & sohne montres

Stimmhorn, Korekturarz
(w tłum. dosł. róg głosowy) Narzędzie organmistrzowskie w kształcie stożka, służące do strojenia mniejszych piszczałek - nie posiadajacych stroików. Uderzając nim od góry w piszczałkę, powoduje się jej zaklepywanie lub rozszeranie celem dostrojenia.
Stopa
zobacz: Noga, Noga piszczałki, Stopa, Mundsztuk
Stopaż
Umowny sposób określania wysokości brzmienia głosów organowych. Punktem wyjścia jest określenie: 8' (8 stóp = ok. 2,5 m) opisujące długość korpusu największej piszczałki (dźwięk C) pryncypału podstawowego (tj. takiego w którym klawiszowi C odpowiada faktycznie dźwięk C w brzmieniu). Przez analogię głosowi oktawę wyższemu (po naciśnięciu klawisza C słyszymy dźwięk c) odpowiada wartość 4' (korpus piszczałki jest 2 razy krótszy), głos dwie oktawy wyższy to 2', trzy oktawy wyższy 1' itd., oktawę niższy to 16', a dwie oktawy niższy 32'. Analogicznie głosom strojonym w kwintach odpowiadają wartości: 10 2/3', 5 1/3', 2 2/3', 1 1/3', 2/3'. Głosom tercjowym: 3 1/5', 1 3/5'. Septymie 1 1/7'. Nonie 8/9'.
Stopaż nie uwzględnia dodatkowych efektów konstrukcyjnych instrumentu: głos kryty oktawę niższy jest określany wartością 16' - mimo, że długość piszczałki jest dwukrotnie krótsza. Głosy podstawowe grające z przedęciem oktawowym uzyskanym poprzez większe ciśnienie powietrza są określane wartością 8' mimo, że korpus piszczałki jest dwukrotnie dłuższy.
W starych instrumentach włoskich głosy transponujące określane są cyfrą rzymską odpowiadającą kolejnemu numerowi alikwotu, którego wysokości odpowiada brzmienie głosu.
[JRz]
Stożek
zobacz: Wentyl stożkowy, Stożek
Sub
zobacz: Suboktaw, Suboctav, Sub
Subbas      
Głos pedałowy kryty przeważnie w wersji 16' lub 32', najczęściej budowany z drewna.
Suboctav
zobacz: Suboktaw, Suboctav, Sub
Suboktaw, Suboctav, Sub
Rodzaj połączenia działający analogicznie do superoktawu, tyle, że przyłączający dźwięki oktawę niższe w obrębie tej samej sekcji lub między dwiema różnymi. W przeciwieństwie do superoktawu nie dobudowuje się zwykle dodatkowych piszczałek dla najniższej oktawy skali.
[JRz]
Super
zobacz: Superoktaw, Superoctav, Super
Superoctav
zobacz: Superoktaw, Superoctav, Super
Superoktaw, Superoctav, Super
Rodzaj połączenia, powodujący, że poza dźwiękami piszczałek głosów włączonych w danym momencie w odniesieniu do konkretnego manuału - po naciśnięciu klawisza brzmią także odpowiednie piszczałki dźwięku oktawę wyższego. Urządzenie wprowadzone do użytku w okresie romantyzmu - uruchamiane mechanizmem pneumatycznym lub elektromagnetycznym (w fisharmoniach mechanicznie). W dużych instrumentach dla najwyższej oktawy dobudowane bywają dodatkowe piszczałki uzupełniające brakujące dźwięki. Superoktaw może łączyć w obrębie tej samej sekcji lub dwu różnych, np.: super II-I.
[JRz]
Superoktawa   
Oktawowy głos pryncypałowy, dwie oktawy wyższy od podstawowego głosu pryncypałowego, nazwa stosowana najczęściej na oznaczenie pryncypału 2'. W instrumentach polskich rzadziej spotykana nazwa: Oktawina (np. organy Biernackiego).
System flamandzki
zobacz: Wiatrownica z podwójnymi klapami, Wiatrownica sprężynowa, System flamandzki, System włoski
System włoski
zobacz: Wiatrownica z podwójnymi klapami, Wiatrownica sprężynowa, System flamandzki, System włoski
Szafa ekspresyjna
zobacz: Pudło ekspresyjne, Szafa ekspresyjna, Żaluzja, Echo, Nabrzmiewacz
Szpicflet, Spitzfloete
Głos metalowy o stożkowym korpusie, wykonywany w wersjach 8', 4' i 2', rzadziej w wersji 16'.